Ryk í augu fólks?

Sjálfstæðismenn segjast nú að ætla að bretta upp ermarnar og fara að ræða Evrópumálin, þ.e.a.s. að kasta af sér skikkju þeirra EKKI-stjórnmála, sem riðið hefur húsum í Valhöll! Þorgerður Katrín, varaformaður hefur sýnt smá lit í þessu efni og ræddi nýlega málið á fundi í Kópavogi, bökkuð upp af "the strongman" þar á bæ, Gunnari Birgissyni, bæjarstjóra (það leit allavegan út þannig á mynd Morgunblaðsins!).

Það sem Þorgerður Katrín sagði vakti athygli mína, sérstaklega það sem haft var eftir henni um matvælaverð, við hugsanlega aðild Íslands að ESB. Orðrétt segir í fréttinni:,,Tók hún sem dæmi að aukið atvinnuleysi myndi fylgja inngöngu í sambandið auk þess sem matvælaverð myndi að öllum líkindum hækka."

Í raun er þetta alveg makalaust. Flokkurinn, sem loksins er að vakna, kallar eftir málefnalegri umræðu, en á sama tíma nota háttsettir menn innan hans orð eins og "blekkingar" og að "slá ryki í augu fólks." Þ.e.a.s. um þá sem tala fyrir aðild. Þó hef ég ekki heyrt Þorgerði Katrínu nota slík orð, reyndar er hún talsmaður vandaðrar umræðu, en mér finnst hún ekki fara vel af stað í þeim efnum.

Í þessu sambandi væri t.d. afar fróðlegt að sjá tölur um aukið atvinnuleysi og hækkun matarverðs í sambandi við þessi orð Þorgerðar Katrínar, þ.e. frá löndum ESB.Þær hækkanir á matvöruverði sem átt hafa sér stað t.d. með inntöku Evrunnar i hinum ýmsu löndum hafa yfirleitt átt sér stað þegar kaupmenn og aðrir aðilar hafa freistast til þess að hækka verð á vörum og þjónustu, þ.e.a.s verið að nýta sér aðstæður sem upp komu. Til dæmis hækkuðu slóvenskir bankar verð á sinni þjónustu ÁÐUR en Ervan var tekin upp þar í landi í byrjun 2007, en það var ekki afleiðing innleiðingarinnar. Með þessum atriðum er fylgstaf mikill nákvæmni, sem og verðbreytingum eftir innleiðingu Evru.

Í skýrslu sem gefin var út af ESB árið 2005 koma fram að verð á sumum vörum hækkaði, stóð í stað á öðrum og lækkaði á öðrum, þar sem Evran hefur verið tekin upp. Eins og gerist yfirleitt í markaðshagkerfi, þar sem frjáls samkeppni ríkir (nokkuð sem Sjálfstæðisflokkurinn er mjög hrifinn af).

Aftur til Slóveníu; þar var verðaukningin aðeins 0.3% þegar verð voru borin saman á milli desember 2006 til janúar 2007, þ.e.a.s. varla merkjanleg. Og verðbólga var innan ásættanlegra marka. Þá lýstu um 9 af hverjum 10 Slóvena því yfir að þeir væru ánægðir með upplýsingarnar sem þeir fengu um Evruna og almenningur taldi þessa breytingu hafa gengið vel fyrir sig. Þetta verður að teljast góður árangur hjá smáþjóð (á evrópskan mælikvarða) sem skipti út gjaldmiðli sínum,Tolar, á móti Evru á aðeins tveimur vikum! Enda var það svo að undirbúningum Slóvena var mjög nákvæmur.

Af þessu má því sjá að verðlag þarf ekki að taka stórkostlegum breytingum við inntöku Evrunnar og líklegt að ákveðnir vöruflokkar, t.d. matvæli muni lækka í verði, m.a. vegna aukinnar samkeppni. En það er t.d. álit margra hagfræðinga að Evran auki ”gegnsæi” í verði, sem leiði til aukinar sérhæfingar og þar með aukinni samkeppni. Sem síðan leiðir til lækkandi verðlags. 

Að slá því næst sem föstu að matvælaverð muni hækka, eins og Þorgerður gerði  á fundinum í Kópavogi, er því ekki til þess fallið að efla málefnalega umræðu, heldur þvert á móti.

Orð hennar um atvinnuleysið eru í raun efni í sér umfjöllun, sem bíður betri tíma. Þó ber að segja strax að mörg þeirra landa sem hafa gengið til liðs við ESB og tekið upp Evru, glímdu við  atvinnuleysi áður en áðurnefnd skref voru tekin. Það ber að skoða hlutina í víðara samhengi.

Skýrslu frá ESB um innleiðingu Evrunnar í Slóveníu má finna hér:

http://www.evro.si/en/slo-and-euro/news-events/2007-05-04/introduciton-euro-slovenia.pdf