Forsetinn og framtíð hans

Það er nokkuð kindugt að sjá hvernig framámenn í Nei-liðinu gagnvart ESB reyna nú að slá eign sinni á forseta Íslands, nú þegar hann hefur ákveðið að bjóða sig ekki fram  til fimmta kjörtímabilsins.

Og reyna í leiðinni að vinkla komandi forsetakosningar á þann veg að þær komi til með að snúast um ESB! Þetta er alveg með ólíkindum.

Þetta kemur frá fyrrum ráðherra, sem á sínum ferli komst upp með að svara spurningum fjölmiðla gjörsamlega út í hött og á svo fáránlegan hátt að maður vissi vart á hvaða plánetu viðkomandi var staddur!

Annars hlýtur það að vera fagnaðarefni fyrir alla unnendur lýðræðis að ekki verði um fimmta tímabilið að ræða hjá Ólafi Ragnari Grímssyni. Það á enginn einstaklingur að hafa slíkan „einkarétt“ á embættinu, þó ekki sé hægt að slá því föstu að ÓRG myndi vinna kosningarnar.

Þetta kemur líka í veg fyrir það sem hægt er að kalla „pútínskt“ ástand, þ.e. að sami einstaklingur sitji að (og geti næstum gengið að vísu) æðsta embætti þjóðarinnar.

Þó ólga sé í Rússlandi um þessar mundir vegna þingkosninga er nokkuð víst að Pútín mun sigra í komandi forsetakosningum.

En það er hollt og gott fyrir íslenskt lýðræði að nýr húsráðandi setjist að á Bessastöðum. Það gefur líka tilefni til nýrrar umræðu um hlutverk forsetans, sem óneitanlega hefur tekið á sig ákveðnar myndir í embættistíð Ólafs Ragnars.

Hann er jú eini forsetinn hingað til sem beitt hefur synjunarákvæði stjórnarskrárinnar og það í þrígang! Fyrst reitti hann ákveðna hópa til reiði þegar hann neitaði fjölmiðlalögunum staðfestingar árið 2004 og svo aðra hópa við synjun Icesave laganna í tvígang. Það mál er því miður ekki búið og hangir enn yfir þjóðinni!

Þetta vekur að mínu mati upp grundvallarspurningar um það hvort og þá hvernig forsetaeæmbætti við viljum hafa. Hvað á forsetinn að gera? Á hann að vera andlit út á við og gestgjafi eða raunverulegur valdaaðili og þá með nokkuð umtalsverð völd? Samkvæmt stjórnarskrá er forseti ábyrgðarlaus á stjórnarathöfnum og lætur ráðherra framkvæma vald sitt. Viljum við breyta þessu og fá hér aukið forsetaræði? Eða viljum við yfirhöfuð hafa forseta og þá í staðinn treysta eingöngu á þingbundna stjórn og fulltrúalýðræði? Þá með forsætisráðherra sem æðsta embætti.

Samkvæmt tillögum stjórnlagaráðs má einstaklingur gegna embætti forseta í þrjú kjörtímabil eða alls 12 ár. Í Bandaríkjunum er um að ræða tvö kjörtímabil (átta ár) og í Rússlandi verður sama regla, en lengri kjörtímabil, sex ár og því mun forseti Rússlands geta setið samfleytt í 12 ár.  Sama er um að ræða í Finnlandi, en Frakkar fara milliveginn, þar getur sami einstaklingur verið í tvö fimm ára tímabil.

Það er mín skoðun að velja hefði átt bandaríska módelið og taka upp átta ára regluna. Jafnvel má ræða skorður af þessu tagi í sambandi við setu á löggjafarþinginu, það er alveg spurning hvort það sé eðlilegt að menn geti setið á þingi áratugum saman!

Ps. Það er einnig greinlega vilji manna í Hádegismóum að ÓRG bjóði sig fram og þá sem andstæðingur ESB. Þetta eru úr frétt:

"Loks verður að nefna umræðu um að Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, kunni að hafa hug á því að fara aftur út í stjórnmálabaráttu og þá sem andstæðingur ESB-aðildar."